Bộ trưởng Nguyễn Quân (Ảnh: Nguyễn Hạnh)
Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết, hiện Bộ KH&CN đang trình với Quốc hội Luật KH&CN sửa đổi trong đó có rất nhiều điều khoản được sửa đổi, bổ sung và chắc chắn sẽ tạo điều kiện, môi trường làm việc thuận lợi hơn cho các nhà khoa học. Chúng ta cũng có thể thành lập các viện nghiên cứu mạnh, các tập thể khoa học mạnh để thực hiện các nhiệm vụ Nhà nước giao cũng như theo nhu cầu của xã hội. Trong thời gian gần đây, Chính phủ đã có những cơ chế riêng với một số đơn vị KH&CN. Hy vọng các nhà khoa học sẽ có những ốc đảo để có thể làm việc với môi trường và điều kiện không khác xa ở nước ngoài.
Cũng theo Bộ trưởng, các viện nghiên cứu có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, tương đương với những viện nghiên cứu của nước ngoài sẽ được tập trung đầu tư và kêu gọi các nguồn ODA hỗ trợ. Đồng thời áp dụng những cơ chế quản lý tiên tiến, không theo các mô hình hiện tại. Đặc biệt, nhà nước sẽ đặt hàng và kêu gọi doanh nghiệp đặt hàng, đưa các viện nghiên cứu này trở thành những viện nghiên cứu theo đặt hàng của doanh nghiệp.
Bộ trưởng cũng chia sẻ mong muốn thành lập viện nghiên cứu trọng điểm theo mô hình Viện KH&CN (KIST) của Hàn Quốc tại Việt Nam. Chỉ sau 40 năm, Viện KIST của Hàn Quốc từ con số 0 đã trở thành một trong 10 viện nghiên cứu hàng đầu thế giới và là viện nổi tiếng về nghiên cứu theo đặt hàng của doanh nghiệp. 30% giá trị gia tăng của công nghiệp Hàn Quốc trong giai đoạn vừa qua xuất phát từ những nghiên cứu của Viện KIST.
Được biết, Chính phủ Hàn Quốc cũng đã thỏa thuận về việc sẽ giúp Việt Nam xây dựng viện nghiên cứu theo mô hình Viện KIST. Đây là bước đi ban đầu để Việt Nam tiệm cận với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, để thành công với mô hình viện KIST, Bộ trưởng Nguyễn Quân cho rằng Việt Nam cần áp dụng 3 bài học kinh nghiệm của Hàn Quốc: Viện phải được hưởng một cơ chế riêng, đặc biệt để có thể vượt qua rào cản của những điều luật khác mà một nền kinh tế chưa phải là nền kinh tế thị trường đầy đủ tạo ra; phải được một người lãnh đạo có uy tín, có ý chí đỡ đầu; phải có đội ngũ cán bộ khoa học giỏi từ nước ngoài trở về và những cán bộ giỏi trong nước.
Đất nước còn nhiều khó khăn so với điều kiện ở nước ngoài nhưng chúng ta nên ủng hộ những người Việt Nam ở nước ngoài có tâm huyết với đất nước, mong muốn quay trở về đóng góp trí tuệ của họ cho quê hương. Cũng có thể coi viện KIST là một ốc đảo để các nhà khoa học làm việc và hy vọng trong tương lai Việt Nam sẽ có nhiều ốc đảo như vậy, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ngọc Giáp - truyenthongkhoahoc.vn