Hội thảo nhằm mục đích đánh giá thực trạng nghề gốm ở địa phương và đề xuất những giải pháp đồng bộ để bảo tồn và phát triển cho nghề Gốm; Tham mưu cho Lãnh đạo tỉnh, các Sở ngành và thành phố Biên Hòa triển khai các chương trình, dự án và các hoạt động nhằm định hướng phát triển nghề Gốm phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh và địa phương. Đồng thời, định hướng và kiến nghị các giải pháp khôi phục, duy trì và phát triển nghề gốm của tỉnh Đồng Nai.
.JPG)
Hình 1: Quang cảnh hội thảo về gốm
Theo TS. Vy Văn Vũ – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Đồng Nai – Trưởng Ban Tổ chức hội thảo chia sẽ: “Nghề gốm mỹ nghệ Biên Hoà đã hình thành từ cuối thế kỷ XIX và đạt đỉnh cao vào đầu thế kỷ XX với ra đời của Trường Mỹ nghệ Biên Hòa và sự đóng góp tích cực vợ chồng ông Robert Balick (vợ là Mariette Balick). Đặc trưng nổi bật của gốm Biên Hòa là sự kết hợp của men tro và chất tạo màu từ oxít đồng, màu men đá đỏ, gốm đất đen. Các sản phẩm gốm Biên Hòa mang tính thẩm mỹ cao, các họa tiết trang trí cân đối, bố cục hài hòa, được nhiều nước trên thế giới biết đến. Nhờ vậy, gốm Biên Hòa ngoài việc cung ứng cho người tiêu dùng trong nước từ Nam chí Bắc, đồng thời chủ yếu sản xuất để xuất khẩu sang thị trường các nước Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản… góp phần thúc đẩy nền kinh tế địa phương phát triển và tạo việc làm cho hàng nghìn lao động”.
Hiện nay, trong tiến trình hội nhập, nghề gốm truyền thống Đồng Nai lại đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Nguyên nhân chính khiến nghề gốm sút giảm do sức cạnh tranh yếu vì nguyên liệu sản xuất là đất sét cao lanh, đất đen, phí vận chuyển tăng cao. Các lò nung gốm nằm trong khu dân cư không được đốt bằng củi khi chuyển qua đốt bằng gas, dầu màu men không được đẹp nên khách không ưa chuộng”. Những vấn đề trên đã khiến cho hợp đồng đặt hàng từ những đối tác nước ngoài với gốm Đồng Nai giảm dần. Theo ông Vòng Khiềng, Tổng thư ký Hiệp hội Gốm mỹ nghệ Đồng Nai, năm 2003 tỉnh quy hoạch di dời các cơ sở sản xuất gốm vào cụm công nghiệp để bảo vệ môi trường nên nhiều cơ sở không dám mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất vì ngại sẽ sớm phải di dời. Tuy nhiên sau 10 năm, tỉnh mới hoàn thành hạ tầng Cụm công nghiệp gốm sứ Tân Hạnh (TP.Biên Hòa) để di dời các cơ sở gốm vào. “Cả một thời gian dài phải chờ đợi di dời, khi di dời nhiều thủ tục rườm rà, hỗ trợ vốn không đủ để đầu tư nhà xưởng mới nên hơn 60% doanh nghiệp, cơ sở gốm đã đóng cửa, hiện chỉ còn hơn 30 cơ sở.
Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến tâm huyết, những kiến nghị, những đề xuất, giải pháp hay và cụ thể gắn với sự phát triển của nghề gốm truyền thống tại địa phương trong thời gian tới, trong đó đặc biệt chú ý tới giải pháp kết nối du lịch với làng nghề truyền thống. Theo một số đại biểu, việc xây dựng điểm du lịch làng nghề sẽ mở ra thị trường tiêu thụ tại chỗ cho sản phẩm truyền thống, từ đó góp phần giáo dục ý thức giữ gìn phong tục tập quán tốt đẹp trong cộng đồng… Các du khách khi đến làng nghề sản xuất gốm có thể tự tay hoàn thiện một sản phẩm gốm; do đó, việc gắn kết làng nghề sản xuất gốm với phát triển du lịch là một trong những giải pháp tích cực, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa.
Ban Tổ chức ghi nhận các giải pháp đề xuất tại hội thảo của các nhà quản lý, nhà khoa học và sẽ được tiếp tục nghiên cứu để góp phần vào công tác tham mưu cho lãnh đạo TP.Biên Hòa và tỉnh Đồng Nai có chỉ đạo việc thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát triển bền vững nghề gốm Đồng Nai đa dạng, phong phú và đặc sắc hơn.
Lê Nghĩa