Đối tượng được tuyển chọn là nhà nghiên cứu, hoặc
người nông dân, có phát minh, sáng chế, sáng kiến, có sáng tạo hoặc cải tiến
quy trình kỹ thuật, quy trình quản lý trong sản xuất nông nghiệp hoặc là người
chuyển giao khoa học, kỹ thuật công nghệ, quy trình quản lý trong lĩnh vực nông
nghiệp, nông thôn, sản phẩm đã và đang được nông dân áp dụng rộng rãi có hiệu
quả trong sản xuất tiêu thụ hàng hóa và đạt giải trong các phong trào hội thi.
Tỉnh Đồng Nai tham gia giải thưởng Nhà khoa học của nhà
nông ngay từ đầu (năm 2018). Hàng năm, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh
đã phối hợp chặt chẽ với Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai, Sở Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn, Sở Khoa học và Công nghệ, trao đổi thống nhất đề cử các công trình một
cách khách quan những giải pháp có giá trị để tham gia giải thưởng.
Qua 4 năm phối hợp giới thiệu đề cử xét chọn giải thưởng
cho thấy, phong trào nông dân tiến quân vào khoa học công nghệ ngày càng khởi sắc,
phần nào đã làm rõ hơn vai trò và mối quan hệ giữa nhà khoa học và nhà nông có
ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với tiến trình phát triển nông nghiệp xây dựng
nông thôn mới trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Dưới đây là một
số công trình tiêu biểu nhất tham gia giải thưởng Nhà khoa học của nhà nông:
Máy sạ hạt rau đa năng
Ở xã Phú Lâm, huyện Tân
Phú là vùng chuyên canh trồng rau, nhưng không thể canh tác trên diện tích lớn bởi
phải trãi qua rất nhiều công đoạn như: Làm đất, gieo rồi nhổ để cấy rất mất
công. Đó là chưa kể rau nó còn bị chết phải cấy lại. Qua nghiên cứu chu kỳ của
cây rau, với cách làm thủ công, người nông dân nhổ để cấy mất rất nhiều công đoạn,
cây rau phải mất thời gian để hồi phục. Nên ông Lê Công Thành ở ấp Thanh Thọ,
xã Phú Lâm huyện Tân Phú, đã sáng chế chiếc máy sạ hạt giống rau các loại,
giúp cho người trồng rau tiết kiệm được chi phí gieo sạ và tăng năng suất cây
trồng.
Phiên bản đầu tiên, chiếc
máy được làm bằng gỗ nhưng qua quá trình sử dụng ông đã từ từ nâng cấp lên với
nhiều cải tiến hiện đại, phù hợp, đến nay chiếc máy đã được thiết kế bằng khung
sắt chạy bằng xăng. Với kết cấu hoàn chỉnh từ cần lái, bộ phận chứa hạt, bánh
đánh rảnh, cần lấp đất, chiếc máy có thể gieo bất cứ hạt rau nào từ những loại
hạt lớn như rau muống, mồng tơi đến những hạt nhỏ nhất như rau cải, rau dền.
Người sử dụng chỉ cần bỏ hạt vào khoang chứa và đẩy dọc theo các luống. Với chiếc
máy sạ hạt đa năng, người trồng rau giảm được công gieo sạ. Theo tính toán, nếu
sử dụng cách gieo hạt truyền thống bằng tay, gieo một sào rau cải ngọt 18 luống
mất khoảng 23 công, năng suất khoảng 2,5 tấn. Còn nếu sử dụng máy sạ thì
chỉ mất 10 phút một luống, năng suất rau đạt tới 3,2 tấn một héc ta. Không những
vậy, chiếc máy còn giúp người nông dân đỡ tiếp xúc với phân bón, thuốc bảo vệ
thực vật đồng thời cho năng suất cao hơn nhiều so với cách làm trước đây.
.jpg)
Máy sạ hạt rau
Từ
khi máy gieo hạt rau của anh Thành ra đời đã giúp cho nông dân trong xã nâng
cao hiệu quả sản xuất, đồng thời còn động viên khuyến khích các hộ dân thi đua
áp dụng các tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp vào sản xuất để nâng cao năng suất và
chất lượng sản phẩm.
Bộ điều
khiển bơm nước không dây
Đến mùa khô nhu cầu bơm nước để tưới cho cây trồng
ở nông thôn rất lớn, qua quá trình chăm tưới vườn cây ăn trái anh Lại Văn Linh
ngụ tại ấp 4, xã Trà Cổ, huyện Tân Phú đã cải tiến hệ thống bơm nước của nhà bằng
cách thiết kế bộ điều khiển bơm nước không dây sử dụng pin năng lượng mặt trời
cấp nguồn cho bộ phát sóng, nguồn điện cung cấp là 12V DC. Công nghệ không dây
tự động hoàn toàn, sử dụng 12V an toàn cho người sử dụng không xảy ra tình trạng
rò điện, điện giật.
Dựa trên công nghệ thu
phát sóng không dây RF315 MHz, khoảng cách thu phát sóng lên đến 1.000m (1km),
sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời cấp nguồn cho bộ phát sóng. Khi mực nước
trên bể tụt xuống mức cạn thì rơle tác động cho bộ phát sóng RF315 MHz phát tín
hiệu cho bộ thu sóng RF315 MHz cấp nguồn cho bơm nước làm việc. Khi mực nước
trên bể đã đầy thì rơle ngắt tín hiệu cho bộ phát sóng RF315 MHz ngừng làm việc,
và báo về cho bộ thu sóng sẽ ngắt máy bơm ngừng hoạt động, để nước khỏi tràn bể.
Sản phẩm an toàn tiện ích, hiệu quả, dễ sử dụng, trong
trong sản xuất nông nghiệp, an toàn và hiệu quả.
Thiết bị hỗ trợ leo dừa
Theo thống kê năm 2016, cả nước
có khoảng 200.000 ha dừa. Dừa có mặt từ Bắc chí Nam, nhiều nhất là đồng bằng
sông Cửu Long với trên 70% diện tích, kế đến là các tỉnh Nam Trung bộ từ Đà Nẵng
trở vào. Hiện nay để thực hiện thu hoạch trái và lá, hầu hết người nông dân đều
dùng sức rướn của con người, đu mình trèo từng nấc lên thân cây dừa, việc thu
hoạch trái và lá đều phải dùng toàn bộ sức người để trèo lên ngọn cây. Như vậy
vừa tiêu tốn sức khỏe, vừa gây nguy hiểm cho người hái dừa. Việc trèo dừa là
công việc nặng nhọc và cực kỳ nguy hiểm mà không phải ai cũng có thể thực hiện
được, chính vì vậy người nông dân phải phụ thuộc một phần vào thương lái (vì
thương lái có thợ chuyên trèo) cho nên nông dân hay bị ép giá, vừa khó khăn cho
việc thu hoạch, và chăm sóc sự phát triển của cây.
.jpg)
Thiết bị hỗ trợ leo dừa
Giải pháp bộ dụng cụ hỗ trợ
leo cây không nhánh giúp nhà nông dễ dàng leo trèo các loại cây như dừa, cau,
cao su, gió bầu, cột điện…của anh Nguyễn Văn Hưng ngụ tại Bình Lợi, huyện Vĩnh
Cửu đã tạo thiết bị an toàn, dễ sử dụng, giá phải chăng, hiệu quả, ít tốn sức
khỏe và an toàn. Thiết bị bao gồm 2 khung đỡ, khung đỡ chân bên trái và khung đỡ
chân bên phải, Thiết bị này hoạt động giống như người đi bộ lên cầu thang. Khi
sử dụng, bước một chân lên trước làm trụ, chân còn lại bước theo. Sức nặng của
cơ thể tì và đè lên bàn đạp, làm bàn đạp di trượt theo khung đỡ, đồng thời kéo
sợi cáp siết chặt vào thân cây; khi nhấc chân lên di chuyển, cáp sẽ buông lỏng
thân cây, và cứ thế, 1 chân trụ, 1 chân nhấc lên, hoán đổi liên tục giống động
tác đi bộ lên cầu thang, người leo sẽ từ từ lên tới ngọn cây. Thiết bị hoạt động
kèm theo sợi dây bảo hiểm mắc ngang bụng, khi lên ngọn, sợi dây bảo hiểm giữ
ngang eo, người sử dụng thả lỏng 2 tay ra thao tác thoải mái, thiết bị có thể
quay 3600 xung quay thân cây. Với dụng cụ này, việc trèo lên cây dừa
dễ dàng hơn đối với tất cả mọi người, đồng thời tốn ít sức lực hơn, nhanh và an
toàn hơn, giúp người dân chủ động thu hoạch và chăm sóc cây, giúp cây phát triển
tốt, nâng cao chất lượng củng như là thu nhập cho người trồng dừa. Ngoài việc
thu hoạch dừa, thiết bị có thể linh hoạt thay cáp sử dụng cho việc leo cau ăn
trầu, leo cau vua, bạch đàn, cao su, xà cừ, cây ươi, cây bàng vuông và những loại
cây không nhánh khác. Thiết bị đã được sản xuất và bán ra thị trường trong nước
và được người dân trồng dừa sử dụng, đồng thời đã sản xuất và cung cấp cho các
khách hàng ở Canada, Mỹ, Úc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma…
Việc tôn vinh các nhà khoa học của nhà nông hàng
năm là hoạt động thiết thực nhằm đẩy mạnh phong trào nông dân hăng hái tiến
quân vào khoa học, ứng dụng sáng kiến cải tiến kỹ thuật, đổi mới công nghệ của
các nhà nghiên cứu, người nông dân tại địa phương. Đồng thời, cổ vũ khuyến khích
nông dân thay đổi tư duy cách thức sản xuất nông nghiệp trên cơ sở áp dụng các
tiến bộ khoa học kỹ thuật, mô hình mới theo hướng sản xuất hàng hóa nhằm nâng
cao năng suất, chất lượng giá trị sản phẩm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống
các vùng miền, góp tích cực vào mục tiêu xây dựng nông thôn mới của đất nước.
Lê Nghĩa