​Đồng Nai là một tỉnh thuộc khu kinh tế trọng điểm phía Nam có sự phát triển nhanh và mạnh mẽ về kinh tế - xã hội. Với đặc thù là địa phương có nhiều khu công nghiệp, đồng nghĩa với lượng dân nhập cư về các khu đô thị rất lớn. Ngoài ra, đây cũng là một tỉnh có nhiều đặc trưng về sự đa dạng văn hoá, tôn giáo và nhiều thành phần dân cư dẫn tới sự ảnh hưởng đến an sinh và đời sống xã hội của người dân rất mạnh mẽ. Một trong những nhóm đối tượng bị ảnh hưởng khá lớn chính là học sinh và thanh thiếu niên mà nhiều vấn đề ở nhóm đối tượng này đã được các nhóm nghiên cứu trước đó đã chỉ ra như tình trạng rối loạn tâm lý – tâm thần, quan hệ tình dục ở lứa tuổi học sinh, nghiện internet – game online, vi phạm pháp luật, các khó khăn về đời sống tâm lý, mối quan hệ và chất lượng học tập… Điều này đặt ra bối cảnh cần phải có sự hỗ trợ đời sống tâm lý, xã hội và sức khoẻ tâm thần của học sinh một cách triệt để và thấu đáo, mà một trong các mô hình trên thế giới và các nước phát triển thường triển khai để giải quyết vấn đề trên chính là phát triển chương trình tâm lý học đường (hay tâm lý học trường học).

Tại Đồng Nai, tiếp thu, kế thừa và phát triển đề tài ngiên cứu về chăm sóc sức khỏe tâm thần do PGS.TS. Nguyễn Văn Thọ chủ trì năm 2000 và đề tài nghiên cứu về tâm lý giáo dục do ThS. Phạm Thị Hải chủ trì năm 2015, nhóm tác giả TS. Lê Minh Công và Đại tá Nguyễn Thọ Hải thuộc Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục tỉnh Đồng Nai đã triển khai thực hiện đề tài “Xây dựng phòng tâm lý học đường cho các trường Trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Biên Hòa, Đồng Nai” qua thực nghiệm tại 4 trường trường Trung học phổ thông với các khách thể là học sinh, phụ huynh học sinh, cán bộ, giáo viên, chuyên viên tâm lý tại các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Biên Hoà.

 
Hình 1: TS. Lê Minh Công – Chủ nhiệm đề tài báo cáo kết quả nghiên cứu

Đề tài rà soát và đã thực nghiệm mô hình hoạt động phòng tâm lý học đường tại các trường phổ thông trên địa bàn tỉnh Đồng Nai về: nội dung, cách thức tổ chức, công cụ, nguyên tắc hoạt động… phù hợp với đặc điểm tâm lý của học sinh và tình hình thực tế tại các nhà trường. Bên cạnh đó, đề tài cũng xác định mối quan hệ và tính chất phối hợp/hỗ trợ của giáo viên (đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm), cán bộ quản lý và các lực lượng khác của nhà trường để mô hình hoạt động phòng tâm lý học đường khi triển khai sẽ đạt hiệu quả cao nhất có thể.

Đề tài cũng đề ra các chuyên đề để nghiên cứu các vấn đề lý luận của đề tài liên quan đến tâm lý học đường, phẩm chất và nguyên tắc hoạt động chuyên môn của chuyên viên tâm lý học đường, các nội dung phối hợp của chuyên viên tâm lý học đường với giáo viên và cán bộ quản lý và các lực lượng khác của nhà trường hướng tới việc trợ giúp tâm lý cho học sinh trong nhà trường tốt nhất của phòng tâm lý học đường.

Qua khảo sát thực nghiệm và đánh giá của học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý và chuyên viên tâm lý học đường về hoạt động của phòng tâm lý học đường tại các trường phổ thông đặt tại các trường phổ thông trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, đề tài đã thu được một số kết quả như sau: (1) Hầu như học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý và chuyên viên tâm lý học đường đều nhận thấy rằng mô hình phòng tâm lý học đường là rất cần thiết trong nhà trường phổ thông. Hiệu quả hoạt động của phòng tâm lý học đường thực sự mang lại ý nghĩa đối với học sinh. (2) Mặc dù nhận biết của học sinh về phòng tâm lý học đường chưa đầy đủ và chính xác nhưng bản thân các em cũng nhận thấy rằng các hoạt động của phòng tâm lý học đường đã và đang mang lại tác dụng tích cực nhất định với các em thông qua các hoạt động sinh hoạt chuyên đề như hướng nghiệp, tư vấn về sự thay đổi lứa tuổi, kỹ năng sống….(3) Các nhóm khách thể đều khẳng định và thấy được lợi ích của phòng tâm lý học đường trong các nhà trường phổ thông. Phần lớn họ đều nhận thấy chuyên viên tâm lý học đường đã thực hiện tương đối đầy đủ các nguyên tắc đạo đức nghề tâm lý học đường. (4) Học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý nhà trường đều tương đối hài lòng về các hoạt động của phòng tâm lý học đường trong thời gian qua, tuy nhiên cần có nhiều điều chỉnh cho phù hợp hơn với tình hình thực tế của nhà trường. Đa số các nhóm khách thể đều đề xuất cần duy trì, phát triển, hoàn thiện và nhân rộng mô hình phòng tâm lý học đường này trên các trường phổ thông khác trong toàn tỉnh. Với các giải pháp đề tài đưa ra giáo viên, cán bộ quản lý và cha mẹ học sinh đều cho rằng các giải pháp này là cần thiết và mang tính khả thi cao.

Theo TS Lê Minh Công, chủ nhiệm đề tài: Khó khăn tâm lý của học sinh phổ thông hiện nay là có thực, học sinh ngày nay có nhu cầu được tham vấn tâm lý học đường về rất nhiều nội dung khác nhau liên quan đến những khó khăn trong học tập, trong giao tiếp, trong quan hệ với bạn bè, trong tình cảm, tình yêu, giáo dục kỹ năng sống…. Do vậy, hoạt động của phòng tâm lý học đường trong nhà trường phổ thông ra đời có ý nghĩa quan trọng, góp phần trợ giúp học sinh giải quyết được những khó khăn tâm lí, mang lại đời sống tinh thần lành mạnh cho các em. Đồng thời là kênh thông tin bổ ích cho giáo viên, cán bộ quản lý và phụ huynh học sinh có thêm nguồn tài liệu và phương pháp ứng xử với học sinh đang trong độ tuổi phát triển hiện nay.

                                                                                                                                                                                                       Phương Đông